De wijkwadi: waterbuffer met sociale functies
In gesprek met Zairah Khan
“Een wijkwadi is een plek waar veel verschillende doelen samenkomen”, vertelt initiatiefnemer Zairah Khan. “Een plek in de stad waar we water opvangen en waar regenwater langzaam wegzakt in de bodem. Waar mensen bezig zijn met natuur, kinderen in de waterspeeltuin spelen, en zorgcliënten een zinvolle dagbesteding hebben. Een plek waar klimaatadaptatie, sociale cohesie en circulariteit samenkomen.”
Hoe is het idee van de wijkwadi ontstaan?
“Mijn kinderen zitten in Transvaal op school en mijn moeder woont hier ook. Zodoende raakte ik als vrijwilliger betrokken bij een stukje braakliggend terrein op het Beijersveld. In eerste instantie hebben we daar wat fruitbomen en struiken neergezet. Het bleek heel droog en heet te worden in de zomer. Hoe konden we aan water komen? Ik kwam op het idee om regenwater op te vangen via een wadi. Om dit te realiseren zijn we in gesprek gegaan met de woningbouwcorporatie WoonInvest, eigenaar van het pand van het naastgelegen verzorgingshuis. We wilden graag het regenwater van het dak opvangen in de wadi. Dat bleek een dak van maar liefst 1.500 m2 te zijn. Na een technische haalbaarheidsstudie bleek het echter mogelijk te zijn om dit water op te vangen in onze wadi met een capaciteit van 60 m3. Zo kon de wadi na hevige regenbuien overstromingen door een te volle afvoer voorkomen. Een win-win voor ons en de woningbouwcorporatie.”
Wat is de rol van de wilg in de wijkwadi?
“De eerste boom die we plantten in de wijkwadi was een wilg. Een wilg is een watermanager bij uitstek: de boom kan goed tegen natte voeten, de wortels maken grond los waardoor water makkelijk in de grond komt, en hij werkt als een pomp: als het droog is trekt hij ondergronds water aan wat verdampt door de blaadjes. Dit zorgt voor een gunstig microklimaat en dus verkoeling.
Door de wilgenhackathon gaan we meer wilgen planten, ook met het idee om het materiaal van de wilgen te gebruiken. Zo creëren we een stukje ambacht in de wijk: met zorgcliënten van Middin willen we de wilgentenen oogsten en verwerken tot duurzame lokale producten zoals manden, schuttingen of plantenrekjes.”
Wat zie je het liefst in de toekomst gebeuren?
“Mijn droom is om in iedere wijk een ‘wadischap’ op te richten met een ‘wijkgraaf’. Water en watermanagement staan best ver van mensen. Vroeger was dat anders, want water was iets waar iedereen zich druk over maakte. Het waterschap heeft inmiddels die taak geprofessionaliseerd, maar daarnaast is de inzet van burgers nodig om aan de groeiende klimaatuitdagingen het hoofd te bieden. Met wijkwadi’s creëren we overal fijne groene plekken waar mensen graag zijn, en waar ze water en natuur kunnen beleven, maar waar we ook iets doen tegen klimaatverandering.”
Wat kan een gemeente of waterschap doen?
“Een gemeente heeft vaak in de gaten dat bewoners iets willen, maar niet altijd de mogelijkheid om daar op een participatieve manier antwoord op te geven. Met de wijkwadi kun je bewoners die iets willen op weg helpen naar meer duurzaamheid en ontmoeting in de stad. Wij kunnen gemeenten helpen door bewoners te begeleiden op basis van onze eigen kennis en ervaring, maar uiteindelijk wordt het echt iets van bewoners zelf. Daarnaast is er bij gemeenten ook kennis en enthousiasme op het gebied van groen. Daarmee kunnen ze bewoners versterken.”
Zou jij een wijkwadi in je eigen wijk willen of wil je ook wijkgraaf worden, neem dan contact op met Zairah Khan via zairah@blueo2.com
Meer weten?
- over de wijkwadi in de Toekomst Tuin in Transvaal: ‘Toekomst Tuin in Den Haag brengt natuur in de stad’ (uit: Klimaatkrachtig Delfland)
- Volg de ontwikkelingen rond de toekomsttuin op Instagram
- Blueo2.com
“Een wilg is een watermanager bij uitstek: de boom kan goed tegen natte voeten, de wortels maken grond los waardoor water makkelijk in de grond komt, en hij werkt als een pomp: als het droog is trekt hij ondergronds water aan wat verdampt door de blaadjes. Dit zorgt voor een gunstig microklimaat en dus verkoeling.”
– Zairah Khan, initiatiefnemer wijkwadi Transvaal
Wilgen-hackathon: vergeten oerhollandse klassieker vol potentie
De wilg ondersteunt maar liefst 450 verschillende insectensoorten, helpt mee aan het verbeteren van de waterkwaliteit en houdt, mede dankzij haar snelle groei, veel CO2 vast. Daarnaast is het hout van de wilg veelzijdig toe te passen: van manden tot dijkversterking en van oeverbeschoeiing tot bodemverbeteraar. Hoe kunnen we de waarde van de wilg vergroten?
De provincie Zuid-Holland ziet de wilg als grote waarde voor het landschap en ziet ook kansen als bio-circulaire grondstof. Tijdens de wilgen-hackathon, georganiseerd in samenwerking met Blue City, gingen 15 deelnemers aan de slag om de mogelijkheden van het hoogwaardig gebruik van wilgentenen en de aanvullende aanplant van wilgen te verkennen.
Vanuit ondernemers kwamen verschillende oplossingsrichtingen. De oplossingen bleken net zo veelzijdig als de wilg zelf. De wijkwadi was er één van. In de weg- en waterbouw kunnen wilgentenen als natuurlijk materiaal worden toegepast in plaats van het kunststof geotextiel. Ook genoemd werden de wilg als turfvervanger in potgrond en polderlabs waarbij wordt verkend hoe wilgen passen in een gezond agrarisch systeem. Oplossingen die stuk voor stuk bijdragen aan de maatschappelijke opgaves waar de provincie voor staat.
De organiserende partners zijn uitgedaagd om te onderzoeken hoe zij deze oplossingen kunnen toepassen in hun beleid. De provincie ziet tal van kansen om bij te dragen: bijvoorbeeld in het bos- en bomenbeleid en als invulling van bufferstroken.
Lees meer over de wilgen-hackathon.
Partners zijn Provincie Zuid-Holland, Gemeente Rotterdam, Waterschap Hollandse Delta, Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en Hoogheemraadschap van Delfland.
“De hackathon laat zien dat de wilg met zijn dubbelrol uitstekend past in de natte polders van het Zuid-Hollands landschap. De wilg draagt bij aan de biodiversiteit en het verbeteren van de waterkwaliteit én past potentieel ook in een nieuw agrarisch verdienmodel als vezelgewas. Als provincie willen we daarom graag bijdragen aan het vergroten van de waarde van de wilg.”
– Meindert Stolk, gedeputeerde Economie en innovatie
Volg de LinkedIn-pagina van Groene Cirkels om op de hoogte te blijven van het nieuws van alle Groene Cirkels.
Gepubliceerd: