On the move to Alphen aan den Rijn
Vergroening stadshart - met Ron Kervezee
Lodewijk Hoekstra, kwartiermakend ambassadeur van Groene Gezonde Stad, is On The Move To Alphen aan den Rijn. Daar spreekt hij Ron Kervezee, ambtenaar en aanjager, die vertelt over de ambitieuze en grootschalige vergroening van het stadshart, een project waarmee Alphen aan den Rijn hittestress wil bestrijden door de stad te vergroenen. Het project is in 2019 gestart.
In zo’n groot project spelen talloze belangen en afwegingen, en moet een groot aantal partijen samenwerken. Op de achterbank van de Groene Ambulance duiken Lodewijk en Ron diep in de aanpak en de uitvoering van het project. Ron vertelt uitgebreid en openhartig over de bestuurlijke complexiteit, de dilemma’s én de oplossingen die ze daar in Alphen voor gevonden hebben. Luister de podcast voor inspiratie en handige tips!
Gevels worden 's zomers 60 graden
“We hebben ontdekt dat het in de zomer op sommige versteende plekken heel heet wordt, zoals het Rijnplein”, vertelt Ron. “Als de zon daar op de gevels staat, dan worden die 60 graden. En ook andere gebouwen stralen hitte af. Dus we hebben een zonnestudie gedaan samen met TU Delft. Die hebben een jaar lang in kaart gebracht hoe het opwarmt en op welke plekken de temperatuur omlaag zou moeten. En we hebben uitgerekend hoeveel we moeten verdampen om 8 tot 10 graden af te koelen. Zoveel dat het aangenaam wordt en vooral ’s nachts, zodat je kan slapen.”
Conclusie: er is 50.000 m2 extra groen nodig
TU Delft berekende dat er 50.000 m2 groen nodig is om voldoende te kunnen verdampen om 8 à 10 graden af te koelen. Ron vertelt: “Als we die 50.000 m2 groen willen halen, dan past dat niet in de openbare ruimte. Daar past misschien 20, 25 procent. En waar laten we dan de rest van dat groen? Daar hebben we gevels en daken voor nodig – ook van inwoners. Om de mensen mee te krijgen, dat is een uitdaging op zich. We moeten bewoners verleiden om hun gevels en daken te vergroenen, maar ook vastgoedpartijen en ondernemers in de stad.”
Bestuurlijke dilemma's en strijdige belangen
In een groot project als dit moet je werken binnen ingewikkelde kaders: je hebt te maken met bestaande regelgeving en vaak ook oude bestekken. Financiering is een punt, maar ook het integrale karakter van de openbare ruimte. Ron: “Als in 2028 de riolering vernieuwd wordt en ik ga nu vergroenen, dan gaat alles er over drie jaar weer uit. Maar als je vóór 2030 heel veel wilt vergroenen, dan kun je eigenlijk niet wachten op die planning van de riolering. Want biodiversiteit heeft ook tijd nodig.”
“We zijn begonnen in de openbare ruimte. Stapje voor stapje betrekken we ook bewoners en private partijen. Dat vraagt tijd. Ook hebben we ons gerealiseerd dat het niet alleen om het fysieke domein gaat. Je hebt ook het sociale domein nodig. Dat maakt het ingewikkeld. Met de nieuwe Omgevingswet moet alles integraal, maar in praktijk gaat het om verschillende afdelingen die elk met hun eigen taak bezig zijn.”
“Als ambtenaar moet je je nek uitsteken, anders gebeurt er niks. Want vergroenen is niet zo simpel als stenen eruit halen en planten er in. Vaak moeten er andere functies voor wijken.” Als voorbeeld noemen Lodewijk en Ron de parkeernorm: voor de leefbaarheid van het stadshart wil je de bovenwoningen graag bewoond hebben, maar als daar het vereiste aantal parkeerplaatsen moet komen, dan kun je niet vergroenen.
Voor verdamping is heel veel water nodig
Al dat groen moet water hebben. Niet alleen om te overleven, maar vooral ook om zoveel mogelijk te kunnen verdampen. “We zien dat drinkwater steeds meer een probleem wordt”, geeft Ron aan. “En we willen niet het ene probleem oplossen en het andere probleem creëren. Maar regenwater opslaan in de stad, daar is ook geen plaats voor. Daarom werken we nu aan een aquifer voor ondergrondse opslag.”
Laat je inspireren!
Rond het project wordt veel gemeten en gemonitord, zoals de ontwikkeling van de biodiversiteit, de temperatuureffecten en de reacties van inwoners op het project. Ook het watergebruik en de waterretentie wordt gemeten. Last but not least komt het beheer ter sprake. Want als je zo’n project hebt gerealiseerd, wil je ook dat het goed onderhouden wordt.
Van klimaatadaptatie tot natuurinclusief bouwen, Alphen aan den Rijn laat zien hoe we samen actie kunnen ondernemen voor een duurzame toekomst. En het werkt inspirerend, want ook in Boskoop wil men nu graag aan de slag.
Bekijk de video van het bezoek (3 min)
Beluister het gesprek in de podcast (26 min). Ook via de gebruikelijke podcastkanalen.
Gepubliceerd: