Samenwerken
Vergroenen voor gezondheid kan alleen samen!
Samenwerken aan vergroenen verloopt prettiger als iedere partner zijn eigen inbreng heeft. Dit hoeft niet altijd gezondheid te zijn, want elke partij heeft zijn eigen belangen.
Samenwerken aan vergroeningsprojecten
Vergroenen vraagt vrijwel altijd om samenwerking met betrokkenen, in alle settings.
Gebruik de checklist voor een optimale samenwerking.
- Werk altijd samen met de mensen die het groen gaan gebruiken. Stel een groep samen van mensen met verschillende leeftijden en achtergronden. Zij verschillen in het gebruik, de waardering en de beleving van groen.
- Gemeente, GGD en omgevingsdienst zijn altijd partner bij vergroeningsprojecten. Betrek alle partijen (gelijk)tijdig bij je plannen.
- Maak gezamenlijk een concreet plan voor de inrichting en gebruik van het groen. Elke betrokken partij heeft andere drijfveren en belangen voor de vergroening. Die zijn lang niet allemaal gerelateerd aan gezondheid, vitaliteit of welzijn maar even belangrijk voor het slagen van het project.
- Niet elke partij levert dezelfde bijdrage. De een regelt financiering, de ander verzorgt informatie of regelt vergunningen, en een derde doet het onderhoud.
- Zoek uit wie er mogelijk weerstand biedt tegen vergroening en waarom. Maak samen een aanpak waarover iedereen tevreden is.
Een integrale aanpak vereist veel aandacht voor relaties
Integraal werken moet. En dat is elke keer maatwerk. Er zijn geen recepten voor integraal werken. Het is mensenwerk. Met dezelfde partijen, maar op een andere locatie, in een andere setting of met een andere gemeente kan een geheel andere dynamiek ontstaan. Want er zijn andere mensen betrokken. Hoe handig tools en stappenplannen ook zijn, communicatieve en relationele vaardigheden zijn belangrijk:
- Zoek mensen op plekken waar positieve energie zit op vergroenen voor gezondheid; in de gemeente, in de buurt en bij instellingen.
- Leg aan elkaar uit hoe eenieder denkt en werkt, en hoe het met budgetten en regels gaat. Licht procedures toe en leg uit wat ‘ongeschreven regels’ zijn.
- Probeer onuitgesproken of botsende belangen helder te krijgen.
- Zoek naar praktische en vlotte oplossingen met behoud van de relaties.
Partners in vergroening
Bij vergroeningsprojecten kunnen veel verschillende partijen betrokken zijn. Sommige partijen zijn altijd betrokken bij vergroeningsprojecten, die vind je hieronder. Andere tref je alleen bij de specifieke setting waarbij deze partijen horen. Met welke partijen je ook te maken hebt, zorgt dat je iedereen altijd tijdig betrekt om problemen en vertraging te voorkomen.
Belang:
Vergroten van draagvlak voor vergroenen onder politiek bestuur en burgers. Verminderen van gezondheidsverschillen door vooral in kwetsbare buurten ontmoetingsplekken en mooier uitzicht te creëren. Combinatievoordelen van groen benutten: gezondheid naast leefbaarheid, klimaat, biodiversiteit, vastgoedwaarde en vestigingsklimaat.
Rol en bijdrage:
Benoem expliciet gezondheid in visie, plannen, uitvragen en vergunningen. Normeren wateropvang en groenbeheer en bij ruimte voor spelen, bewegen en ontmoeten; bij vergunningverlening, subsidie of andere stimulerende maatregelen.
Samenwerking tussen sociaal en fysiek domein stimuleren, bijv naast aanleg van een groenblauw netwerk het gebruik van groene plekken stimuleren.
Succesfactoren:
Focus niet alleen op groen voor ‘gemakkelijke’ meetbare waarden, zoals fijnstof of temperatuur, maar ook om te bewegen, ontspannen of ontmoeten.
Begin op plekken waar dit het hardst nodig is: bewoners van aandachtswijken hebben meeste gezondheidswinst van groen. Betrek bewoners vroegtijdig en sluit aan bij hun (soms uiteenlopende) wensen of ideeën. Kijk waar gemotiveerd van beperkende regels kan worden afgeweken.
Vergroenen positioneren als noodzaak voor gezondheid, verkoeling, waterberging, sociale verbinding en leefbaarheid, en niet als alleen als kostenpost.
Vorm een interne groep ambtenaren van verschillende afdelingen en werk aan een integrale aanpak. Betrek de politiek. Reserveer tijd, ondersteuning en budget. Communiceer proces en resultaten.
Koppel vergroenen voor gezondheid geplande werkzaamheden voor riolering, nieuw wegdek, klimaatbestendig maken of herstructurering. Zoek creatieve oplossingen, combineer groen met andere functies en denk in lagen.
Belang:
De gezondheid van inwoners beschermen en bevorderen van door gezonde gebiedsontwikkeling en -herinrichting met meer groen. Meer groen kan helpen bij het verkleinen van gezondheidsverschillen.
Bijdrage:
Aanleveren van gegevens op wijkniveau over bevolkingssamenstelling en gezondheid. Adviseren welke groenmaatregel het beste gezondheidseffect heeft bij planvorming of bij vergunningverlening. Ook eventueel het benoemen van risico’s zoals pollen, teken, algvorming of ongedierte. Monitoren van de effecten van vergroening op beweeggedrag, welzijn of andere gezondheidsmaten onder inwoners. Creëren van bewustwording bij de bevolking over wat groen kan doen voor gezondheid.
Succesfactoren:
Werk samen binnen de GGD. Stimuleer de gemeente om gezondheidsaspecten van groen integraal mee te nemen in plannen en beheer. Betrek inwoners actief. Zorg voor verbinding door activiteiten te organiseren vanuit welzijn, sport en (eerstelijns) zorg, zodat groen door de kwetsbaarste inwoners daadwerkelijk wordt gebruikt. Zet in op samenwerking met gemeente, milieudienst, natuurorganisaties of sociaal wijkteams.
Belang:
Een gezonde wijk met veel groen is fijn wonen en dus van belang voor alle buurtbewoners. Betrek buurtbewoners bij welk groen voor welke functie op welke plek wordt aangelegd en hoe het wordt onderhouden. In elke buurt zijn mensen met groene vingers die zich voor de buurt willen inzetten. Samen groen aanleggen en onderhouden levert gezelligheid, sociale samenhang en een mooie buurt op.
Rol en bijdrage:
Laat buurtbewoners meedenken met gemeentelijke plannen. Koop samen snippergroen en laat hen helpen bij aanleg en onderhoud van buurtgroen. Regel samen geld, bijvoorbeeld via de gemeente of een fonds: een klein budget voor planten of gereedschap doet vaak al veel.
Succesfactoren: Zorg voor voldoende diversiteit in de groene buurtwerkgroep en betrek mensen uit verschillende culturen en inkomenssituaties. Vraag minder actieve inwoners wat ze zouden willen met groen. Organiseer dagdelen om samen onderhoud te plegen en deel het gereedschap met elkaar. Samen groenten kweken en koken kan mensen uit verschillende culturele achtergronden verbinden, zoals de Dordtse groeituinen. Organiseer een leuke activiteit waar de hele buurt in het groen kan genieten, zoals een picknick of bbq.
Belang:
Ontwerpen van veilig, duurzaam, toegankelijk en onderhoudsvriendelijk groen, dat intensief gebruik stimuleert en bijdraagt aan behoud van biodiversiteit en esthetische waarde. En dat bruikbaar is voor de (specifieke) doelgroep en zorgt voor tevreden opdrachtgevers.
Rol en bijdrage:
Organiseren van inspiratie- en co-creatiesessies en eventueel procesregie van de brede werkgroep. Adviseren bij regelgeving en vergunningen. Ontwerpen vanuit maatwerk, plan maken voor beheer en onderhoud. Aanleg en jaarlijkse inspectie en eventueel uitvoering onderhoud.
Succesfactoren:
Uitgebreide kennis over de gezondheidswaarde van groen en ervaring met ontwerp(proces) voor zorginstellingen. Plezier in samenwerken met brede groep betrokkenen. Maatwerk in locatie, rekening houden met budget. Samenhang in totaalontwerp met inzet van diversiteit aan beweeg, ontmoet- en rustmogelijkheden met slimme gebruikscombinaties. Goede verbindingen met aangrenzende (groene) ruimtes. Anticiperen op snelle erosie grasveld of speeltoestellen en langetermijn-onderhoudsplan met eventueel de inzet van vrijwilligers of gebruikers.
Belang:
Zorgen dat het beschermen en behouden van natuur en biodiversiteit niet ondersneeuwen bij planvorming, maar oplossingen bieden voor duurzaamheidsvraagstukken. Ecologische kennis helpen verspreiden en verankeren in (langetermijn) plannen en zo onomkeerbare schade voorkomen. Versterken van participatie en daarmee wensen van bewoners inbrengen in plannen.
Rol en bijdrage:
Ecologisch adviseur bij groenbeleid, klimaatbeleid en ruimtelijke plannen. Bevorderen participatie. Advies en hulp (van vrijwilligers) bij aanplant en onderhoud. Educatie en bewustwording.
Succesfactoren:
Vroegtijdige en structurele betrokkenheid draagt bij aan het vormen van een gezamenlijke visie en doelen, net als erkenning van ecologische expertise en relevante netwerk. Regelmatige overlegmomenten en open communicatie verhogen participatie en draagvlak. Incentives zoals subsidies zorgen voor duurzame betrokkenheid. Inzet van de leden bij duurzaam beheer.
